Trong quá trình sử dụng, máy tính của người dùng có thể nhiễm các loại mã độc hại nguy hiểm. Bên cạnh những loại mã độc biểu hiện rất rõ ràng ra ngoài thì cũng có loại lại che dấu được sự tồn tại, tiêu biểu nhất là mã độc Trojan. Trong bài viết này, hãy cùng ITSUPRO tìm hiểu chi tiết về loại mã độc này.
1. Sơ lược về mã độc Trojan
Dưới đây là những thông tin cơ bản mà bạn đọc cần biết về loại mã độc này.
1.1 Mã độc Trojan là gì?
Trojan là một loại phần mềm độc hại (malware) làm ảnh hưởng đến máy tính người dùng nhưng ẩn dưới lớp vỏ là một phần mềm hợp pháp. Tùy vào mục đích của đối tượng lập trình ra mà phần mềm này có thể làm hỏng, phá hoại, đánh cắp dữ liệu,... trong khi người dùng hoàn toàn không hay biết. Một số loại phổ biến có thể kể đến như:
- Backdoor: Mã độc có khả năng điều khiển thiết bị của người dùng sau khi máy tính cài phần mềm chứa mã độc.
- Spyware: Phần mềm gián điệp theo dõi các thao tác của người dùng và đánh cắp các dữ liệu nhạy cảm, cá nhân,...
- Zombifying: Tấn công trực tiếp DDoS bằng cách chiếm quyền máy tính.
- Rootkit: Che giấu một phần mềm độc hại khác hoạt động trong thiết bị.
- Trình tải xuống: Máy tính người dùng sẽ tự động tải xuống các phần mềm quảng cáo, phần mềm rác.
Loại mã độc này ẩn dưới lớp vỏ là một phần mềm hợp pháp
1.2 Lịch sử ra đời và phát triển
Thuật ngữ “Trojan horse” lần đầu tiên xuất hiện vào những năm 1970 bắt nguồn từ truyền thuyết ngựa Troia trong thần thoại Hy lạp. Tới 1980, các cuộc tấn công sử dụng mã độc này đã dần xuất hiện. Đỉnh điểm là tháng 12/1989 thì AIDS Trojan đã xuất hiện dưới hình thức một mã độc tống tiền được gửi đến các số thuê bao.
Đến những năm 2000, thế giới lại được một lần chao đảo với mã độc ILOVEYOU với thiệt hại ước tính lên đến 8.7 tỷ USD. Cùng với sự phát triển của công nghệ, các Trojan cũng được nâng cấp và ngày càng nguy hiểm, tinh vi. Nếu không có hiểu biết và những biện pháp phù hợp, hậu quả để lại là vô cùng to lớn.
1.3 Đặc điểm
- Ẩn mình dưới dạng một chương trình hợp pháp, hữu ích và an toàn.
- Hoạt động âm thầm và không gây chú ý cho người dùng.
- Có thể tự nhân bản, lan truyền sang các gmail hay hệ thống mạng.
- Tận dụng lỗ hổng bảo mật trên thiết bị người dùng để xâm nhập và tấn công.
- Chống phát hiện bởi người dùng hay các phần mềm bảo mật cơ bản.
- Được lập trình với mục đích xấu như ăn cắp dữ liệu, theo dõi hoạt động, làm hại thiết bị,...
Loại mã độc Trojan sẽ hoạt động âm thầm và không gây chú ý cho người dùng
2. Trojan hoạt động như thế nào?
Mời bạn đọc theo dõi chi tiết cách mà loại mã độc này hoạt động ở dưới đây.
2.1 Hình thức hoạt động
- Remote Access: Có khả năng kết nối và quản lý từ xa.
- Data-Sending: Đánh cắp dữ liệu gửi về cho đối tượng tấn công.
- HTTP, FTP: Khai thác lỗi của server.
- Proxy: Lợi dụng sơ hở để sử dụng máy tính.
- Destructive: Phá hủy hệ thống phần mềm máy tính.
- DDoS: Vô hiệu hóa dịch vụ và sử dụng trong các cuộc tấn công DDoS.
- Security Software Disable: Tắt các phần mềm bảo mật trên thiết bị.
2.2 Cách thức hoạt động
Cách thức để một mã độc Trojan hoạt động cụ thể như sau:
- Thực hiện tạo niềm tin để người dùng tải về các tệp, file, phần mềm,... nhiễm mã độc và kích hoạt sau khi mở tệp hoặc cài đặt phần mềm.
- Thực hiện những hành vi xấu như ăn cắp dữ liệu, kiểm soát thiết bị, lây nhiễm máy tính khác, yêu cầu tiền chuộc,...
- Tự động ẩn đi và che giấu hoạt động để không bị phát hiện.
- Tạo điều kiện cho các loại mã độc khác hoạt động thông qua việc thay đổi trong hệ thống.
- Lây nhiễm sang các nền tảng thiết bị, hệ thống mạng khác.
3. Dấu hiệu máy tính nhiễm mã độc Trojan
Người dùng cần lưu ý và thận trọng khi thiết bị sử dụng có một số dấu hiệu, biểu hiện dưới đây.
- Xuất hiện các cửa sổ chat lạ, liên tục đóng mở các ứng dụng.
- Màn hình máy tính xuất hiện các dòng chữ lạ, đáng ngờ.
- Máy tính tự động in văn bản, đổi font chữ và có một số chi tiết khác.
- Không thể điều khiển chuột, bàn phím cũng như các hoạt động khác.
- Xuất hiện lên các Plugin, ứng dụng,... mới.
- Máy tính tự động tắt mở nhiều lần.
- Máy tính chậm lag, lỗi hệ thống,... làm ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng.
- Tài nguyên của máy tính bị tiêu tốn nhiều hơn mức bình thường.
- Thay đổi các thiết lập hay thao tác.
Nếu thiết bị tiêu tốn tài nguyên, có thể máy tính của bạn đã nhiễm mã độc
4. Làm thế nào để ngăn chặn mã độc Trojan?
Bạn đọc có thể tham khảo ngay một số lưu ý dưới đây để có thể bảo vệ thiết bị của bản thân khỏi loại mã độc này.
- Sử dụng các phần mềm bảo mật, phần mềm diệt virus hay dịch vụ hỗ trợ từ bên thứ ba.
- Cập nhật ứng dụng và hệ điều hành thường xuyên để tải về các bản vá lỗ hổng bảo mật cho thiết bị.
- Nâng cao hiểu biết và các thức xử lý khi bị tấn công bởi các loại mã độc như Trojan.
- Hạn chế tải, click hay truy cập các tệp, ứng dụng, file,... chưa rõ nguồn gốc.
- Thận trọng khi sử dụng hay chia sẻ thông tin trên Internet.
- Thường xuyên theo dõi và kiểm soát hoạt động của thiết bị.
- Bảo vệ tài khoản người dùng bằng các mật khẩu phức tạp, xác thực 2 yếu tố, trình hỗ trợ quản lý mật khẩu,...
- Tham khảo tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia trong lĩnh vực bảo mật.
Nếu thiết bị tiêu tốn tài nguyên, có thể máy tính của bạn đã nhiễm mã độc
Hãy tham khảo tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia trong lĩnh vực bảo mật
Trojan quả là một loại mã độc nguy hiểm khi có thể che dấu sự hiện diện mà vẫn gây ra những hậu quả to lớn. Hy vọng bạn đọc đã nắm rõ được thông tin về loại mã độc này cũng như có những kiến thức xử lý quan trọng. Theo dõi thêm những bài viết mới từ ITSUPRO để cập nhật kiến thức về công nghệ, bảo mật.
CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN ITSUPRO
Địa chỉ: Tầng 2, Số 31 Nguyễn Xiển, Phường Hạ Đình, Quận Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội.
Hotline: 1900 2525 90 - 098 456 1515.
Fanpage: https://www.facebook.com/itsupro
Email: contact@itsupro.com.
